เทียบกรณีบอล 7 สี : นักเตะทีมชาติญี่ปุ่นเล่นบอลมัธยมได้หรือไม่?

“ผมมองว่าสโมสร/ทีมชาติมาเล่น มันดีสำหรับการพัฒนาบอลนักเรียนด้วยซ้ำ ไม่ต่างจากไทยลีกที่พัฒนาด้วยการมีนักเตะต่างชาติคุณภาพ มาช่วยยกระดับและมาตรฐานลีกบ้านเรา” ชนน์ชนก ชิดชอบ ผู้อำนวยการฝ่ายพัฒนาเยาวชนบุรีรัมย์ ยูไนเต็ดกล่าว

เรียกได้ว่าเป็นประเด็นร้อนที่ถกเถียงกันในวงกว้าง หลังโรงเรียนภัทรบพิตร ที่อุดมไปด้วยผู้เล่นเยาวชนทีมชาติและแข้งอคาเดมีของบุรีรัมย์ ยูไนเต็ด ผงาดคว้าแชมป์ฟุตบอล 7 สี ด้วยการไล่ถล่ม โรงเรียนราชวินิตบางแก้วไปอย่างขาดลอย 7-1

มันทำให้เกิดการตั้งคำถามถึงความเหมาะสมในการใช้ผู้เล่นระดับทีมชาติ มาลงแข่งในรายการระดับสมัครเล่น จนทำให้เกิดผลการแข่งขันที่ห่างชั้น

ทั้งนี้ สำหรับญี่ปุ่น ชาติที่ฟุตบอลไทยมักจะมองเป็นต้นแบบเอง ก็มีการแข่งขันในลักษณะคล้ายกันนี้ ก็คือฟุตบอลอินเตอร์ไฮ และ ศึกชิงแชมป์ฤดูหนาว

พวกเขามีปัญหาเหล่านี้หรือไม่ ? ผู้เล่นทีมชาติหรือสโมสรสามารถเข้าร่วมได้ไหม? ร่วมหาคำตอบไปพร้อมกัน

ฟุตบอลมัธยมกับฟุตบอลอาชีพญี่ปุ่น/ทีมชาติญี่ปุ่น

แม้ว่าในปัจจุบันระบบฟุตบอลอาชีพญี่ปุ่น จะมีความแข็งแกร่งในระดับสามารถส่งออกแข้งเลือดซามูไรไปยุโรปได้เป็นประจำในทุกปี แต่การสร้างนักเตะของพวกเขาก็มีรากฐานมาจากฟุตบอลมัธยม

เนื่องจากฟุตบอลมัธยม ไม่ว่าจะเป็นอินเตอร์ไฮ หรือศึกชิงแชมป์ฤดูหนาว ต่างก็เป็นทัวร์นาเมนต์ที่เป็นเวทีแจ้งเกิดแข้งดาวรุ่งฝีเท้าดี จนก้าวขึ้นไปติดทีมชาติชุดใหญ่มาโดยตลอด ด้วยรูปแบบการแข่งขันที่คล้ายกับฟุตบอลของผู้ใหญ่ ทั้งผู้เล่นฝั่งละ 11 คน มีกฎล้ำหน้า ไปจนถึงแข่งขันครึ่งละ 35 นาที สำหรับอินเตอร์ไฮ หรือ 40 นาที สำหรับชิงแชมป์ฤดูหนาว (รอบรองและนัดชิงครึ่งละ 45 นาที)

ไม่ว่าจะเป็น ยุคเก่าอย่าง ฮิเดโตชิ นาคาตะ ที่โดดเด่นในสีเสื้อของมัธยมปลายนิราซากิ ของจังหวัดยามานาชิ ในศึกชิงแชมป์ฤดูหนาวปี 1994 ก่อนจะได้เซ็นสัญญาอาชีพกับ เบลล์มาเร ฮิรัตสึกะ (โชนัน เบลล์มาเร) ในเวลาต่อมา

หรือ ยูยะ โอซาโกะ อดีตกองหน้าของ โคโลจญ์ และ เวเบอร์ เบรเมน ในบุนเดสลีกาของ เยอรมัน ก็ยิงประตูได้อย่างถล่มทลาย และเคยคว้าดาวซัลโวในศึกชิงแชมป์มัธยมปลายปี 2008 ด้วยผลงาน 10 ประตูกับอีก 10 แอสซิสต์

เช่นกันกับทีมชาติญี่ปุ่นชุดปัจจุบันอย่าง ไดเซน มาเอดะ ก็มีชื่อเสียงมาตั้งแต่เล่นให้โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยยามานาชิ และเข้าร่วมฟุตบอลมัธยมปลายชิงแชมป์ญี่ปุ่นในปี 2010

แต่ทั้งหมดทั้งมวล คงไม่มีใครที่ยอดเยี่ยมไปกว่า ชินจิ โอโนะ เจ้าของฉายา “อัจฉริยะ” ที่โชว์ฟอร์มเด่นในฟุตบอลอินเตอร์ไฮ 1997 ก่อนที่อีกหนึ่งปีต่อมา เขาจะมีชื่อติดทีมชาติญี่ปุ่นไปเล่นฟุตบอลโลก 1998 ที่ฝรั่งเศสอีกด้วย

ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ฟุตบอลมัธยมปลายญี่ปุ่น กับทีมชาติจึงมีสายสัมพันธ์ที่เหนียวแน่นในฐานะแหล่งบ่มเพาะผู้เล่นฝีเท้าดีให้แก่สมาคมฟุตบอลญี่ปุ่น ตั้งแต่อดีต จวบจนถึงปัจจุบัน

นักเตะทีมชาติญี่ปุ่นเล่นฟุตบอลมัธยมได้ไหม?

เนื่องจากทัวร์นาเมนต์มัธยมปลายญี่ปุ่น คือแหล่งบ่มเพาะแข้งเยาวชนชั้นดี จึงทำให้รายการนี้ยินดีที่จะเปิดรับผู้เล่นระดับทีมชาติในแทบทุกรุ่น

เพราะสำหรับผู้เล่นบางคน พวกเขาอาจจะติดทีมชาติในระดับเยาวชน มาตั้งแต่เรียนอยู่มัธยมต้น และยังคงรักษาสถานะนี้จนกระทั่งขึ้นมัธยมปลาย

นอกจากนี้ หากไล่เรียงคุณสมบัติของนักกีฬาที่สามารถเข้าร่วมทั้งในฟุตบอลมัธยมปลายชิงแชมป์แห่งชาติ (ชิงแชมป์ฤดูหนาว) และฟุตบอลอินเตอร์ไฮ ของสมาคมฟุตบอลญี่ปุ่น ก็ไม่มีข้อไหนที่ระบุว่าห้ามผู้เล่นระดับทีมชาติ ลงเล่นในรายการเหล่านี้

แถมเมื่อย้อนกลับไปยังพบว่า ทีมชาติญี่ปุ่นชุด U17 ที่เข้าร่วมการแข่งขันในฟุตบอลโลก U17 รอบสุดท้าย ในช่วงแรก ยังมีสัดส่วนผู้เล่นจากทีมโรงเรียนมัธยมมากกว่าอคาเดมีของสโมสรเสียอีก

หรือแม้กระทั่งในปัจจุบัน ที่ระบบอคาเดมีของสโมสรมีความแข็งแกร่งแล้ว ก็ยังมีนักเตะจากทีมโรงเรียนมัธยม เข้ามาติดทีมชาติไปเล่นฟุตบอลโลก U17 ที่อินโดนีเซีย เมื่อปี 2023 ถึง 3 ราย

หนึ่งในนั้นคือ เรนโต ทาคาโอกะ จากโรงเรียนมัธยมปลายนิชโช กัคคุเอ็ง จังหวัดมิยาซากิ ที่ยิงคนเดียว 4 ประตูในทัวร์นาเมนต์ ช่วยให้ญี่ปุ่นเข้าถึงรอบ 16 ทีมสุดท้าย จนได้เซ็นสัญญาล่วงหน้ากับ เซาแธมป์ตัน ในพรีเมียร์ลีก และเตรียมย้ายไปร่วมทีมหลังเรียนจบในเดือนมีนาคม 2025

อย่างไรก็ดี สำหรับนักเตะที่มีสโมสรสังกัดอาจซับซ้อนกว่านั้น

สัญญาพิเศษ สะพานเชื่อมระหว่างฟุตบอลสมัครเล่นกับอาชีพ

แม้ว่าปกติแล้วระบบพัฒนาเยาวชนของฟุตบอลญี่ปุ่น จะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มอย่างชัดเจน คือระบบมัธยมปลาย และระบบอคาเดมี แต่ก็มีนักเตะจำนวนไม่น้อย ที่เหยียบทั้ง 2 ขา คือสังกัดทั้งโรงเรียนและสโมสร

ผู้เล่นเหล่านี้จะถูกเรียกว่า J.League designated special players หรือผู้เล่นสัญญาพิเศษ ที่มีสถานะเป็นเพียงนักเตะสมัครเล่น แต่สามารถลงเล่นในเกมระดับอาชีพบางรายการ เช่น เจลีกคัพ หรือ เอเอฟซี แชมเปียนส์ลีก เป็นต้น

เพราะโดยปกติแล้ว หากผู้เล่นคนใด เซ็นสัญญาอาชีพ พวกเขาจะหมดสิทธิ์ลงเล่นในทัวร์นาเมนต์มัธยมปลายทันที ดังกรณีของ ชินจิ คางาวะ ที่เก่งเกินเหตุจนได้เซ็นสัญญากับ เซเรโซ โอซากา ตั้งแต่อายุ 17 ปี

สัญญาแบบ designated special players จึงเปิดโอกาสให้พวกเขาสามารถลงเล่นให้แก่ทีมโรงเรียนและสโมสรที่สังกัดอยู่ไปพร้อมกันได้

หนึ่งในนั้นคือ ยูตะ อาราอิ ที่ลงทะเบียนเป็นผู้เล่นแบบสัญญาพิเศษกับ เอฟซี โตเกียว ในปี 2022 แต่ก็ยังร่วมทีมโรงเรียนมัธยมปลายโชเฮสู้ศึกชิงแชมป์ฤดูหนาวครั้งที่ 101 ในปีเดียวกัน

สโมสรอาชีพ หรือฟุตบอลมัธยม?

ด้วยการที่สัญญาแบบ designated special players ทำให้ผู้เล่นในระดับมัธยมสามารถไปซ้อมกับสโมสรอาชีพ ซึ่งมีมาตรฐานสูงกว่าชมรมฟุตบอลของโรงเรียน ทำให้ผู้เล่นส่วนใหญ่เลือกที่จะเล่นให้กับสโมสรเพียงอย่างเดียว

ยกตัวอย่างเช่น ทาเคฟุสะ คุโบะ ที่แม้จะสังกัดโรงเรียนไอจิ กัคคุอิน แต่เขาก็เล่นให้ เอฟซี โตเกียว เพียงทีมเดียว ก่อนจะสร้างประวัติศาสตร์ด้วยการเป็นผู้เล่นอายุน้อยสุดที่ทำประตูได้ในเจลีก หลังซัดให้ เอฟซี โตเกียว U23 ที่เล่นในเจ3 ลีก ด้วยวัยเพียง 15 ปี 10 เดือน กับ 11 วัน

เช่นกันกับ ริตสึ โดอัน แข้งทีมชาติญี่ปุ่นชุดปัจจุบัน ที่ขึ้นมาเล่นในทีมชุดใหญ่ของ กัมบะ โอซากา ตั้งแต่เรียนอยู่ชั้น ม.5 แถมยังได้ประเดิมสนามในเกมเอเอฟซี แชมเปียนส์ลีก 2015 รอบแบ่งกลุ่มที่พบกับ เอฟซี โซล ด้วยวัยเพียง 16 ปี กับ 344 วัน

สรุป

กล่าวโดยสรุปคือนักเตะระดับทีมชาติทุกคน ไม่ว่าเยาวชนหรือทีมชาติชุดใหญ่ สามารถลงเล่นในทัวร์นาเมนต์ฟุตบอลมัธยมปลายชิงแชมป์แห่งชาติญี่ปุ่น ทั้งศึกชิงแชมป์ฤดูหนาว และ อินเตอร์ไฮ โดยไม่มีข้อจำกัด

เว้นแต่ว่านักเตะคนนั้นได้เซ็นสัญญาอาชีพกับสโมสรอย่างเป็นทางการ พวกเขาจะหมดสิทธิ์เข้าร่วมทันที โดยสมาคมฟุตบอลญี่ปุ่นให้เหตุผลว่า อยากจะสงวนเวทีแห่งนี้ไว้สำหรับแข้งระดับสมัครเล่นเท่านั้น

ส่วนเหตุผลที่นักเตะเจลีกบางคน สามารถลงเล่นให้ทัวร์นาเมนต์มัธยมปลายได้ เนื่องมาจากพวกเขาไม่ได้มีสถานะเป็นนักเตะอาชีพ แต่เป็นแข้งสมัครเล่นภายใต้สัญญาพิเศษที่เรียกว่า J.League designated special players

ทั้งนี้ สัญญาดังกล่าว ยังครอบคลุมไปถึงผู้เล่นระดับมหาวิทยาลัยฝีเท้าดี ที่ลงเล่นให้ทีมมหาวิทยาลัยไปพร้อมกับทีมในเจลีก

และ คาโอรุ มิโตมะ ปีกของไบร์ทตัน โฮฟ อัลเบียน ก็คือหนึ่งในตัวอย่างของกรณีนี้ หลังเล่นให้ทั้งมหาวิทยาลัยสึคุบะ และ คาวาซากิ ฟรอนทาเล ไปพร้อมกันในปี 2019