เพราะเหตุใดนักเตะโอนสัญชาติแดนมังกรต้องมีชื่อจีน?

กลายเป็นข่าวครึกโครมก่อนฟุตบอลโลก 2026 รอบคัดเลือก เมื่อทีมชาติจีน คู่แข่งนัดต่อไปของทีมชาติไทย เตรียมโอนสัญชาติ ออสการ์ มาริตู กองหน้าจากดีอาร์คองโก มาแทน อู่ เล่ย ดาวยิงตัวเก่งของพวกเขาที่ติดโทษแบน

ทั้งนี้ มาริตู ไม่ใช่นักเตะโอนสัญชาติคนแรกของจีน ทว่าเมื่อไล่เรียงดูรายชื่อในเกมนัดล่าสุดของขุนพลมังกรในเกมที่พบกับสิงคโปร์ กลับไม่มีนักเตะที่มีชื่อดูจะเป็นต่างชาติแม้แต่คนเดียว

นั่นเป็นเพราะหากผู้เล่นต่างชาติ เลือกจะมาเล่นให้ทีมชาติจีน พวกเขาต้องละทิ้งชื่อเดิม แล้วเปลี่ยนมาเป็นชื่อภาษาจีนทั้งหมด ในฐานะส่วนหนึ่งของกระบวนการทำให้เป็นจีนมากที่สุด

เหตุผลก็เพราะชาวจีนมีความรักและภาคภูมิใจในประวัติศาสตร์อันยาวนานหลายพันปีของตัวเอง ดังนั้นหากเป็นของต่างชาติที่นำเข้ามา ไม่ว่าจะเป็นอะไร ก็จะถูกเปลี่ยนให้เป็นภาษาจีนทั้งหมด

“แบรนด์ต่างชาติที่เข้ามาในจีน จะมีชื่อภาษาจีนทุกแบรนด์ เพียงแต่ว่าจะเป็นชื่อภาษาจีนแบบทับเสียง คือเสียงจะคล้ายๆ กับแบรนด์เดิม หรือว่าเขาตั้งเป็นภาษาจีนขึ้นมาไม่เกี่ยวกันเลย” จ้าวชุนเจียว ยูทูบเบอร์ชาวจีนอธิบายผ่านช่องส่วนตัว

“คนจีน 1,400 ล้านกว่าคน คนที่อ่านภาษาอังกฤษได้ยังมีน้อยมาก คือแบรนด์นี้พอเข้ามาในประเทศจีนแล้ว เขาจะตีตลาดคนจีน ทำให้คนจีนอ่านไม่ออก ดูไม่ออก ไม่รู้ว่าคืออะไร เพราะฉะนั้น เขาก็ต้องคิดชื่อภาษาจีน ตามลักษณะเฉพาะ เพื่อให้คนจีนอ่านง่าย เข้าใจง่าย รู้ง่าย”

ทั้งนี้ แม้ว่าจะมีชื่อเป็นจีน แต่ก็เป็นการถอดเสียงมาจากชื่อเดิม แล้วใส่เสียงจีนแทนเข้าไป ซึ่งความหมายอาจจะต่างไปจากเดิมอย่างสิ้นเชิง หรือบางครั้งอาจจะเป็นการตั้งชื่อขึ้นมาใหม่

ยกตัวอย่างเช่น เอลเคสัน (Elkeson) กองหน้าเชื้อสายบราซิล ที่เล่นให้ทีมชาติจีนไปแล้ว 19 นัด ที่ชื่อจีนว่า อ้าย เค่อเซิน (Ai Kesen) ก็เป็นการใช้สามคำที่มีความหมายว่า งดงาม, พิชิต และ ป่า มาประสมกัน

หรือ อลัน คาร์วัลโญ อีกแข้งจากบราซิล ก็ใช้ชื่อจีนว่า อา หลาน (A Lan) ที่แปลว่า เอาใจ และ กล้วยไม้ เช่นกันกับ เฟอร์นันดินโญ ที่มีชื่อจีนว่า เฟย นันตั๋ว ก็เป็นการเอาคำว่า ค่าใช้จ่าย, ใต้, และมากมาย มารวมกัน

ขณะที่ อลอยซิโอ อดีตกองหน้า กวางโจว เอฟเวอร์แกรนด์ ที่ติดธงจีนมาแล้ว 5 นัด ใช้วิธีเปลี่ยนชื่อไปเลยโดยไม่มีเค้าเดิม โดยเขามีชื่อจีนว่า ลก กัวะฟู (Luo Guofu) ที่แปลว่าประเทศร่ำรวย

อย่างไรก็ดี สำหรับนักเตะต่างชาติที่มีเชื้อสายจีน พวกเขามักจะใช้แซ่เดิมของบรรพบุรุษ แล้วตั้งชื่อขึ้นมาใหม่ ไม่ว่าจะเป็น นิโก เยเนริส ที่มีชื่อจีนว่า ลี่ เค่อ ตามแซ่หลี่ของแม่ หรือ เจียง กวงไถ ของ ไทอัส บราวนิง ที่ใช้แซ่เจียงตามปู่ ที่อพยพมาเป็นเชฟที่อังกฤษ

“จีนมีคำจำกัดความว่าอะไรคือจีน อะไรไม่ใช่ ในเชิงขาวกับดำ” คาเมรอน วิลสัน ผู้เชี่ยวชาญด้านฟุตบอลจีนกล่าวกับ CNN

“สิ่งนี้ท้าทายว่าความเป็นจีนคืออย่างไรในที่สาธารณะ”

ทั้งนี้ พวกเขาไม่ได้ต้องเปลี่ยนมาเป็นชื่อจีนเท่านั้น แต่นักเตะทุกคนจะต้องได้รับการปรับทัศนคติให้เข้ากับสัญชาติใหม่ของพวกเขา ไล่ตั้งแต่ปลูกฝังความรักชาติ ไปจนถึงเรียนรู้ภาษา วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และสถานการณ์ปัจจุบันของจีนบนเวทีโลก

“ผู้เล่นโอนสัญชาติควรได้รับการศึกษาเกี่ยวกับวัฒนธรรมดั้งเดิมของจีน รวมถึงเรียนรู้ประวัติศาสตร์จีน และสถานการณ์ปัจจุบันของประเทศ” ประกาศของสมาคมฟุตบอลจีน (CFA)

“การโอนสัญชาติมาเป็นพลเมือง มีความหมายว่าผู้เล่นจะต้องเหมือนกับพลเมืองจีนคนอื่น”

สำหรับผู้ที่รับผิดชอบการอบรมบ่มนิสัยจะเป็นตัวแทนของพรรคคอมมิวนิสต์ของท้องถิ่นนั้น ๆ รวมไปถึงสโมสรต้นสังกัด ที่ต้องติดตามการใช้ชีวิต และแนวคิดว่าขัดกับคุณสมบัติของพลเมืองจีน หรือเป็นภัยความมั่นคงของรัฐหรือไม่

“องค์กรรากหญ้าของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ที่ดูแลสโมสรฟุตบอล จะรับหน้าที่ให้ความรู้แก่นักฟุตบอลในเรื่องประวัติศาสตร์ และทฤษฎีพื้นฐานของพรรค” คำสั่งของรัฐบาลจีนระบุ

“สโมสรฟุตบอลต้องมีเจ้าหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายเป็นพิเศษคอยติดตามแนวคิดของนักฟุตบอลคนดังกล่าว และผลงานในการฝึกซ้อมและเกมการแข่งขัน รายงานเป็นลายลักษณ์อักษรจะถูกส่งให้สมาคมฟุตบอล ฯ ในทุกเดือน”

นอกจากนี้ผู้เล่นต่างชาติที่โอนสัญชาติ จะต้องจดจำธงชาติ สัญลักษณ์ของประเทศ รวมถึงต้องร้องเพลงชาติจีนให้ได้ เพื่อเป็นเครื่องยืนยันว่าพวกเขาคือพลเมืองจีนอย่างแท้จริง

“ผมได้เรียน (เพลงชาติจีน) ตอนที่ผมมาที่นี่ครั้งแรก ดังนั้นมันจึงค่อยเป็นค่อยไป” นิโก เยเนริส หรือ ลี เค่อ กล่าวกับ The Guardian เมื่อปี 2019

“ผมยังเรียนต่อไป และหวังว่าในอีกไม่กี่เดือน ผมจะสามารถให้สัมภาษณ์เป็นภาษาจีนได้”

อย่างไรก็ดี สำหรับแฟนบอลบางกลุ่ม กลับไม่เห็นด้วยกับแนวคิดนี้ พวกเขามองว่าแม้จะเปลี่ยนมาเป็นชื่อจีน แต่พวกเขาก็คือชาวต่างชาติ โดยเฉพาะแข้งชาวบราซิลโอนสัญชาติ ที่ไม่ได้มีเลือดเนื้อเชื้อไขของชาวจีนแม้แต่นิดเดียว

“เราไม่ใช่ประเทศของผู้อพยพ” ความเห็นใน Weibo

“คุณไม่ได้รักจีน คุณแค่รักเงินหยวนของจีน”

แต่ถึงอย่างนั้น ผู้เล่นโอนสัญชาติก็ยังสำคัญสำหรับทีมชาติจีน ตราบใดที่ยังยึดนโยบาย “บอลจีนจะก้าวไปสู่ระดับโลก” ของท่านผู้นำสีจิ้นผิง แม้ว่าตอนนี้จะยังห่างไกลจากจุดนั้นก็ตาม

“แน่นอนว่าเราหวังว่าจะมีนักเตะที่ดีขึ้น เราต้องการกองหน้าดี ๆ” มาร์เซโล ลิปปี้ อดีตกุนซือทีมชาติจีน ผู้ริเริ่มการใช้นักเตะโอนสัญชาติกล่าวเมื่อปี 2019

“อู่ เล่ย และ เก้า หลิน  เป็นกองหน้าที่จำเป็น แต่ถ้าเราได้กองหน้าไซส์เฮฟวี่เวทมาร่วมทีมชาติ แน่นอนว่ามันจะดีขึ้น”